Ο αυτισμός μπορεί να εντοπιστεί από τη βρεφική ηλικία, δηλαδή πριν από τους 18 μήνες. Ο κάθε κλινικός γνωρίζει πόσο πολύτιμη είναι η διάγνωση όσο το δυνατό νωρίτερα για πιο αποτελεσματική θεραπευτική παρέμβαση. Τα συμπτώματα που μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως το παιδί έχει αυτισμό, σύμφωνα με τους συγγραφείς , αναφέρονται στην απουσία ή στην ανεπάρκεια του βρέφους στις ακόλουθες συμπεριφορές:
- Οπτική επαφή και χαμόγελο στα πλαίσια της αλληλεπίδρασης
- Απάντηση σε οικεία φωνή
- Δείξιμο με το δάκτυλο
- Παιχνίδι μίμησης και προσποίησης
- Κίνηση του σώματος προς τον οικείο ενήλικα, τη στιγμή που εκείνος το παίρνει στα χέρια
Ο Sauvage (1995) καταγράφει ορισμένα από τα χαρακτηριστικά που εμφανίζουν συχνότερα κατά τα δυο πρώτα χρόνια της ζωής τα αυτιστικά παιδιά:
0-6 μηνών:
- Αδιαφορία στους ήχους (εντύπωση κωφότητας)
- Ανωμαλίες στο βλέμμα π.χ. παροδικός στραβισμός
- Ασυνήθιστη συμπεριφορά (δηλαδή σε υπερβολική ηρεμία ή σε υπερβολική διέγερση
- Διαταραχές στον ύπνο και στη θρέψη
- Ασυνήθης στάση προσμονής στο αγκάλιασμα (πιθανή αντίδραση είναι ακόμη κι η οπισθοχώρηση, δηλαδή το μάζεμα των άνω άκρων τους)
- Ασυνήθης στάση σώματος στην αγκαλιά των γονέων
6-12 μηνών:
- Μοναχικές δραστηριότητες (π.χ. παιχνίδι με τα δάχτυλα και τα χέρια μπρος στα μάτια, ταλαντεύσεις. Γενικά έλλειψη ανάγκης για αλληλεπίδραση)
- Λανθασμένη χρήση των αντικειμένων (π.χ. μπορεί να περιστραφούν και να ασχολούνται μόνο με τη μία ρόδα στο αυτοκινητάκι ή μπορεί να προσκολλώνται στην επιφάνεια ενός αντικειμένου ξύνοντας ή τρίβοντας την)
- Απουσία ενδιαφέροντος για το άτομο στο χώρο (Δεν έχουν ανάγκη για επαφή. Μπορούν να ασχολούνται με ένα αντικείμενο για ώρες και να μην αναζητούν μια ανθρώπινη παρουσία).
- Αδυναμία προσανατολισμού σε οικεία φωνή (Συνήθως αναζητούν τη φωνή όταν την αντιλαμβάνεται σε διαφορετικό επιτονισμό, π.χ. να ακούγεται μελωδικά. Αντίθετα, είναι ευαίσθητα στους ελαχίστους ήχους που δεν έχουν ανθρώπινη προέλευση).
- Έλξη από τη μουσική (Δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την μουσική, τα τραγούδια και τους μελωδικούς ήχους)
- Λίγες ή καθόλου φωνητικές εκπομπές (Αργούν να βαβίσουν τα παιδιά αυτά και δε συμμετέχουν ενεργά σε φωνητικά παιχνίδια)
- Κινητικές ιδιαιτερότητες (υποτονία ή υπερτονία, υποδραστηριότητα ή κι ανεξήγητη διέγερση)
- Καθυστέρηση στη βάδιση
1-2 ετών:
- Απουσία του λόγου (Πιθανώς να έχει μείνει στο στάδιο του βαβίσματος ή να παράγει άναρθρες κραυγές και ήχους)
- Φτωχά παιχνίδια (Τα παιχνίδια τους στερούνται συμβολισμού και φαντασίας και είναι μοναχικού τύπου)
- Στερεοτυπίες και εμμονές στις κινήσεις τους και στο πρόγραμμα της καθημερινότητας τους (π.χ. μπορεί μια στερεοτυπική χειρονομία των χεριών ή των ποδιών τους να την παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον για αρκετή ώρα)
- Παρατηρείται να διατηρούν ορισμένα πολύ ζωντανά ενδιαφέροντα για κινήσεις, φωτισμούς, μουσική
- Βάδιση στις μύτες των ποδιών ή βάδιση σαν κούκλα
- Ορισμένα παιδιά που βρίσκονται στο αυτιστικό φάσμα παρουσιάζουν και επιθετικές ή αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές
Γενικότερα χαρακτηριστικά που προδίδουν πιθανή αυτιστική διαταραχή:
Οι διαταραχές του βλέμματος αποτελούν έναν πολύτιμο και πρώιμο δείκτη, μερικές φορές ήδη κι από τον δεύτερο μήνα:
- Απουσία βλεμματικής επαφής
- Περιφερικό βλέμμα
- Διαπεραστικό βλέμμα, με προσαρμογή πολύ πίσω από το επίπεδο των ματιών του άλλου
- Εφήμερος και παροδικός στραβισμός
- Απλανές βλέμμα
- Βλέμμα «σκληρό» υπερδιεισδυτικό
Τέλος, μετά τον 8o μήνα, παρατηρείται μια διαβάθμιση στην αποφυγή της σύλληψης και του αγγίσματος:
- Συλληπτική αδράνεια: δεν δείχνουν με τα χέρια τους τι θέλουν, αλλά μια ελαφριά προώθηση του στήθους προς το αντικείμενο, για παράδειγμα, δείχνει την πρόθεσής της
- Ακουμπούν με ένα απαλό άγγιγμα με την άκρη των δαχτύλων τους την επιφάνεια ενός αντικειμένου
- Πιάνουν με την παλάμη τους το αντικείμενο για λίγο, το οποίο στη συνέχεια αμέσως απορρίπτουν και το πετούν
- Άτυπη μορφή λαβής που θυμίζουν λεπτή πένσα. Το αντικείμενο πιάνεται, για παράδειγμα, ανάμεσα στο μικρό δάχτυλο και το μέσο ή μέσα στο κενό μεταξύ των δαχτύλων